De do’s en don’ts van OC - toegang tot OC

  • 5 minuten lezen

OC-gebruikers moeten kunnen zeggen wat ze willen, wanneer ze willen, dus ze moeten altijd toegang hebben tot hun OC-systeem! De rest van het team heeft ook snelle en directe toegang tot het OC-systeem nodig. Hoe kunnen ze anders modelleren?

David Niemeijer van AssistiveWare en Jane Farrall hebben de handen ineengeslagen en de poster “De do’s en don’ts van OC” gecreëerd in het kader van de internationale maand van de ondersteunde communicatie. In dit blog leggen we een van deze do’s en don’ts uit.

Zo heel af en toe ben ik mijn stem kwijt. Nogal rampzalig voor een logopedist! Ineens niet meer te kunnen praten, te kunnen zeggen wat er moet gebeuren of wat ik denk, dat vind ik vreselijk. Veruit de meeste mensen hebben altijd en overal de beschikking over hun stem. Stel je eens voor dat iemand dat privilege van je af zou nemen.

Voor veel mensen met een communicatieve beperking is het OC-systeem hun stem. Alleen als ze toegang hebben tot dat systeem, kunnen ze duidelijk maken wat ze willen en wanneer ze dat willen. Ze hebben er niets aan als het in de kast ligt. Ze hebben er niets aan als de batterij op is. Ze hebben er niets aan als het in hun schooltas zit. Ze hebben er niets aan als iemand anders bepaalt dat ze het OC-systeem alleen mogen gebruiken op school, tijdens het avondeten of bij McDonalds. Daarom is het de verantwoordelijkheid van hun hele omgeving dat ze toegang hebben tot OC.

Als iemand een fysieke beperking heeft, nemen we hem zijn rollator niet af als hij wil lopen. Een slechthorende nemen we zijn gehoorapparaten niet af als hij wil luisteren. Een slechtziende nemen we zijn bril niet af als hij wil kijken. Waarom nemen we iemand dan het OC-systeem af als diegene wil praten?

Diverse communicatiemethoden

Voor OC-gebruikers ligt dit meestal wat ingewikkeld. Ze kunnen hun boodschap op verschillende manieren overbrengen, bijvoorbeeld met een combinatie van stemgeluid en halfgevormde woorden, gebaren(taal), en/of een doeltreffend OC-systeem. In de snelle wereld waarin we leven communiceren ze misschien het makkelijkst en snelst met stemgeluiden en gebaren. Hoe dan ook, we moeten alle vormen van communicatie waarderen en respecteren.

Maar wat gebeurt er als de communicatie mislukt en we niet begrijpen wat de ander probeert te zeggen? Wat gebeurt er als die persoon meer te vertellen heeft dan hij/zij kan uitdrukken met geluiden en gebaren? De meeste OC-gebruikers moeten op elk gewenst moment over alle woorden en taaluitingen in hun OC-systeem kunnen beschikken.

Het beste voorbeeld is mijn vriendje Matthew. Hij is heel effectief in zijn communicatie, omdat hij woorden en stemgeluiden combineert met een scala aan gebaren. Zo communiceert hij de hele dag door, en meestal is hij in staat zijn boodschap snel over te brengen. Maar niet als hij praat met mensen die hij niet kent. Ook niet als hij de les over recycling met zijn leerkracht bespreekt. En ook niet als zijn moeder geen idee heeft wat hij haar probeert te vertellen over zijn schooldag. Op zulke momenten gebruikt Matthew zijn OC-systeem. En die momenten komen vaak voor, want woorden en gebaren zijn lang niet altijd toereikend.

Matthew gebruikt zijn OC-systeem om zijn moeder over de schooldag te vertellen
Matthew gebruikt zijn OC-systeem om zijn moeder over de schooldag te vertellen

OC-systemen moeten voor iedereen toegankelijk zijn

Als de OC-gebruiker toegang heeft tot het systeem, zijn we er nog niet. Ook de rest van de omgeving moet er snel en handig mee om kunnen gaan. Hoe moeten ze anders modelleren? Tijdens de internationale maand van de ondersteunde communicatie betoogden we hoe belangrijk het is dat iedereen in de omgeving van de OC-gebruiker taal modelleert op het OC-systeem. Maar wat als het OC-systeem in de kast ligt, of leeg is? Zorg dus dat je het OC-systeem altijd bij de hand hebt om te modelleren wanneer je wilt. Ga maar eens na hoeveel leermomenten er op een dag voorbijkomen. In Matthews geval heeft zijn omgeving het OC-systeem continu paraat om woorden en zinnen te modelleren, ook al gebruikt Matthew het op dat moment zelf niet. Onder aan dit artikel lees je meer over accessoires om het OC-systeem makkelijk bij de hand te houden.

Een OC-systeem maak je ook eenvoudig toegankelijk door ook een papieren versie te creëren. Neem bijvoorbeeld screenshots van kernwoordenpagina's, print ze uit en lamineer ze. Dit is een heel praktische oplossing om het OC-systeem binnen handbereik te hebben, bijvoorbeeld als er een ongelukje gebeurt met de iPad. Leer hier stap voor stap hoe je een papieren OC-boek maakt (Engelstalig).

Laatst was ik aan het werk in een klas waar ze maar één iPad hadden. We maakten een aantal papieren posters voor de leerlingen, terwijl de leerkracht de iPad gebruikte om te modelleren. Veel leerkrachten hangen borden en schema's met kernwoorden op in de klas. Dit is niet alleen een handige manier om de kinderen kernwoorden te leren, maar ook om de kernwoorden continu in de les te kunnen modelleren.

Voorbeeld van een papieren bord uit de video 'Core Vocabulary and Communication', van Dynamic Learning Maps
Voorbeeld van een papieren bord uit de video 'Core Vocabulary and Communication', van Dynamic Learning Maps

Accessoires: ideaal om OC-systeem toegankelijk te maken

Misschien zien ouders en leerkrachten op tegen de kosten om een kapot apparaat te vervangen, en bewaren ze het OC-systeem daarom op een 'veilige plek'. Je kunt apparaten op allerlei manieren beschermen tegen vallen en stoten, dus veiligheid is geen reden om het gebruik te beperken. Bovendien zijn er diverse accessoires te koop om je OC-systeem altijd paraat te hebben:

  • Beschermhoesjes: als je een filmpje bekijkt van een iOS-apparaat dat van een trap wordt gegooid of tegen het beton wordt gesmeten zonder een krasje op te lopen maak je je nooit meer zorgen. Het aanbod van robuuste beschermhoesjes is haast niet bij te houden. En dat komt mooi uit: OC-gebruikers kunnen een beschermhoes aanschaffen die perfect past bij hun apparaatgebruik, en ook nog eens hun favoriete kleur heeft. Kies een zachte, flexibele beschermhoes, of eentje van onverwoestbaar hard plastic. Voor een handig en uitgebreid overzicht van beschermhoesjes verwijs ik je graag naar het Pinterest-bord van Lauren Enders.
  • Draagriemen: gebruikers die volledig mobiel zijn, nemen hun 'stem' altijd en overal mee naartoe omdat ze hun apparaat zelf kunnen dragen. Sommigen vinden het praktischer om het apparaat aan een draagriem of tuigje te bevestigen zodat ze hun handen vrij hebben wanneer ze even niet hoeven te praten. Voor anderen is een beschermhoesje in combinatie met een camerariem de ideale optie. Een camerariem is ook een leuke manier om je OC-systeem te personaliseren; kies er eentje die bij je smaak past.
  • Tuigjes: voor jongere gebruikers is een tuigje om het apparaat aan te bevestigen een geschikte oplossing. Een tuigje zit comfortabeler en verdeelt het gewicht van zo'n groot apparaat beter.
  • Riemclips: volwassenen met kleinere apparaten kunnen kiezen voor een beschermhoesje dat past in een houder voor aan je riem, of voor een hoesje met een geïntegreerde riemclip.
  • Bevestigingssystemen: gebruik een standaard om je OC-apparaat op een bureau, tafel of rolstoel te bevestigen.

Communiceren doen we de hele dag, dus geef OC-gebruikers onbeperkt toegang tot hun systeem!

Deel dit artikel

Auteurs

Geschreven door