Mensen met een communicatieve beperking hebben dezelfde behoeften, wensen en rechten om deel te nemen aan de samenleving als ieder ander. Helaas stuiten ze regelmatig op drempels bij activiteiten die bij het openbare leven horen, van gemeentelijke bijeenkomsten en het verlengen van een rijbewijs tot een bezoek aan de dokter. Sommigen blijven thuis omdat ze geen eten kunnen bestellen of een taxi kunnen bellen. Anderen hebben moeite om actief onderdeel te zijn van hun geloofsgemeenschap, buurt, hobbygroep of burgerinitiatief.
Maak je bedrijf of organisatie toegankelijk voor iedereen
Communicatiebarrières worden vaak over het hoofd gezien. Dat kan problemen opleveren voor een mogelijke bezoeker, vrijwilliger of klant die niet goed (genoeg) kan praten. Met eenvoudige strategieën maak je je bedrijf of organisatie niet alleen toegankelijk voor mensen met een communicatieve beperking, maar ook voor bezoekers die je taal niet spreken.
Wat zijn de kenmerken van een communicatieve beperking?
De meeste mensen met een communicatieve beperking begrijpen alles wat je zegt, maar kunnen niet mondeling reageren. Er zijn mensen die moeite hebben om te begrijpen wat je zegt, of om beeldmateriaal te interpreteren, zoals bordjes en menu’s. Het kan ook voorkomen dat jij niet goed begrijpt wat ze duidelijk proberen te maken.
Twaalf eenvoudige tips om communicatiebarrières weg te nemen
Deze praktische richtlijnen zijn makkelijk door te voeren in elk bedrijf en elke organisatie.
1. Luisteren
Een goede luisteraar neemt veel barrières weg. Veel mensen met een communicatieve beperking hebben allerlei strategieën in huis om hun boodschap met gebaren en andere signalen over te brengen. Kijk naar alle signalen om de ander goed te begrijpen.
2. Fysieke barrières wegnemen
Deze tip geldt in het bijzonder voor rolstoelgebruikers. Overleg of hij/zij het prettig vindt om naar een rustig plekje te gaan, of naar een plek waar jullie allebei kunnen zitten.
3. Gewoon vragen
De meeste mensen met een communicatieve beperking zijn gewend om anderen uit te leggen hoe ze hem/haar kunnen ondersteunen en betrekken bij de activiteit. Vraag of:
- het handig is als jij de keuzes/opties voor hen opschrijft
- ze willen dat jij hun boodschap herhaalt
- je het scherm van hun apparaat mag zien waar de boodschap op staat
- het handig is als jij opschrijft wat je denkt dat ze zeggen
- ze hulp willen krijgen bij het invullen van een formulier, het aangeven van hun keuzes of het delen van informatie
4. Niet overdreven reageren
Probeer je verbazing over hun OC-systeem voor je te houden. Misschien is deze communicatietechnologie zo nieuw voor je dat je ervan onder de indruk bent. Voor hen is het simpelweg hun communicatiemiddel. Nadat je een OC-gebruiker van dienst bent geweest, kun je meer informatie opzoeken over communicatietechnologie. Laat je nieuwsgierigheid naar de technologie je vermogen om naar de ander te luisteren niet overschaduwen.
5. Je klant vertrouwen en respecteren
Als je klant uitlegt dat hij/zij alles begrijpt wat je zegt, vertrouw daar dan op en praat met hem/haar zoals je dat met ieder ander doet. Zet geen hardere, hogere of kinderachtigere stem op tegen iemand met een communicatieve beperking.
6. Rechtstreeks aanspreken
Als iemand met een communicatieve beperking wordt vergezeld door iemand die goed kan praten, vraag dan aan degene met de beperking of de begeleider hem/haar helpt met communiceren. Kijk naar degene die met je communiceert, niet naar de begeleider. Richt je vragen rechtstreeks aan degene met de communicatieve beperking, ook als de begeleider antwoord geeft namens hem/haar.
7. Langzamer praten
De snelheid van gesprekken is een enorme communicatiebarrière. Je kunt veel drempels wegnemen door simpelweg meer tijd te nemen. Neem de tijd om te luisteren naar je klant of bezoeker. Vermoed je dat de ander moeite heeft om je te begrijpen? Laat dan meer pauzes vallen tussen je zinnen.
8. Gesproken en geschreven informatie in duidelijke taal
Vermijd jargon of ingewikkelde termen. Stel een menu of keuzelijst samen waarin elk onderdeel in duidelijke, eenvoudige taal staat uitgelegd. En tot slot: gebruik een eenvoudig en groot lettertype.
9. Beeldmateriaal gebruiken
Met foto’s, afbeeldingen en schema’s van je producten of diensten kun je je boodschap duidelijker overbrengen en de communicatie van je klant of bezoeker ondersteunen. Plaats een foto of afbeelding bij elke omschrijving zodat hij/zij kan wijzen naar de gewenste optie.
Sommige klanten of bezoekers zijn niet in staat om nauwkeurig naar bordjes aan de muur te wijzen. Stel een menu met afbeeldingen beschikbaar op een klembord, om vast te houden. Vraag of je iets voor hem/haar kunt uitleggen, het menu moet vasthouden of iets moet voorlezen.
10. Verwarring opmerken
Er zijn allerlei signalen waaraan je kunt zien dat iemand je niet goed begrijpt. Hij of zij:
- oogt verward
- toont frustratie
- haalt de schouders op
- reageert niet
- reageert op een onsamenhangende manier
- gaat simpelweg akkoord met alles wat je zegt
11. Herhalen en controleren
Controleer of jullie elkaar volledig begrepen hebben. Herhaal wat jij denkt begrepen te hebben, zodat de ander dit kan controleren en je eventueel kan corrigeren.
12. Alternatieve communicatiemethoden beschikbaar stellen
Denk ook eens aan digitale hulpmiddelen om informatie te delen en te communiceren. Een caféhouder kan bijvoorbeeld een online bestelformulier met afbeeldingen creëren zodat alle klanten vooruit kunnen bestellen én klanten met een communicatieve beperking makkelijker ter plekke hun bestelling kunnen plaatsen. Zorg dat alle bestelformulieren elektronisch toegankelijk zijn. Om iemand optimaal deel te laten nemen aan een vergadering kun je videobellen gebruiken. Je kunt voor documenten een QR-code aanmaken (Engelstalig) waarmee je ze allemaal aan een URL koppelt.
