De inzet van OC kun je beschouwen als een traject. Elke dag zet je nieuwe stappen om de OC-gebruiker een stem te geven. Samen breiden we zijn/haar taalgebruik uit voor betekenisvolle communicatie.

Het is belangrijk om stabiele vooruitgang te boeken in dit traject. Je wil voorkomen dat je vastloopt of stagneert, op welk punt je je ook bevindt. OC-gebruikers ontwikkelen zich pas echt goed wanneer ze taal op allerlei momenten zien en horen op hun OC-systeem.

Dit artikel is bedoeld als handig overzicht van allerlei ideeën waarmee je het taalgebruik en de communicatie van de OC-gebruiker kunt uitbreiden. De ideeën zijn bedoeld om iedereen in de omgeving van de OC-gebruiker te inspireren en hem/haar op nieuwe en afwisselende manieren te ondersteunen.

Om deze tips goed in praktijk te brengen is het belangrijk om:

De ideeën zijn bedoeld als mogelijkheid om:

Respecteer daarbij de leeftijd van de OC-gebruiker. Kies activiteiten, spelletjes en boeken die andere kinderen van zijn/haar leeftijd ook leuk zouden vinden.

Taalgebruik uitbreiden met boeken

Boeken zijn leuk en interactief. We kunnen tekst voorlezen of de afbeeldingen gebruiken om verhalen te vertellen. Samen lezen is een geweldige manier om het taalgebruik van de OC-gebruiker uit te breiden, zeker wanneer we praten over wat we in het boek zien en niet alleen de tekst oplezen. Boeken zijn ook een ideaal middel om kernwoorden te vinden en te modelleren. Om de taalvaardigheid verder te stimuleren kun je randwoorden en het alfabet inzetten.

Kernwoorden integreren in samen lezen:

Wanneer jullie samen lezen, kun je veel kernwoorden modelleren, zoals: kijk, wat?, waar?, denk, doe, meer, anders, leuk, stom, etc.

Of je bekijkt de woorden, afbeeldingen en concepten in het boek nog eens goed en zoekt naar extra woorden die je kunt modelleren.

Als jullie bijvoorbeeld Jip en Janneke van Annie M.G. Schmidt lezen, kun je allerlei woorden modelleren.

  • Kernwoorden: klein, spelen, stom, dat stom, ze eten, wat eten, leuk, niet leuk, anders, leuk vinden, stom vinden, etc.
  • Daar voeg je randwoorden aan toe uit de mappen met etenswaren, dieren, lichaamsdelen, etc.
  • Als een bepaald woord niet in het OC-systeem staat, is dit een goed moment om de spelling van een nieuw woord te modelleren op het toetsenbord.

Hieronder staan een aantal tips om het taalgebruik uit te breiden door samen te lezen. Daarnaast stimuleer je er ook nog eens de lees- en schrijfvaardigheid mee.

  • Verhalen navertellen: vertel samen het verhaal na met behulp van de afbeeldingen in het boek. Met 'alternative pencils' kan de OC-gebruiker het verhaal (of delen ervan) herschrijven.
  • Voorwerpen uit het verhaal gebruiken: gebruik voorwerpen uit het verhaal (grote afbeeldingen, poppen of echte voorwerpen) waarmee jullie het verhaal kunnen navertellen.
  • Logische reeksen: maak kaartjes van de belangrijkste gebeurtenissen uit het verhaal op kaartjes. Laat de OC-gebruiker de kaartjes op de juiste volgorde leggen om het verhaal na te vertellen.
  • Tekst aanpassen: vertel samen het verhaal na, maar laat de OC-gebruiker details veranderen zoals personages, locaties, etc.
  • Nieuw einde bedenken: vertel samen het verhaal na, maar laat de OC-gebruiker een nieuw einde verzinnen.
  • Boeken met flapjes lezen: lees samen een boekje met flapjes die jullie op en neer kunnen bewegen. Die kun je ook zelf creëren met post-its.
  • Zelf in het verhaal stappen: vertel het verhaal samen na, maar nu met de OC-gebruiker als personage. Plak zijn/haar eigen foto op afbeeldingen in het boek.
  • Strip- en spraakballonnen toevoegen: maak samen een stripverhaal van het boek. Teken spraakballonnen op post-its en laat de OC-gebruiker bedenken wat personages zouden kunnen zeggen.
  • Het boek delen: de OC-gebruiker laat het boek zien aan vrienden of familieleden, of aan kinderen in een andere klas. Jullie kunnen samen ook een poster/uitnodiging tekenen en schrijven om vrienden en anderen uit te nodigen voor een voorleesmiddag.
  • Grappige fouten maken: maak grappige foutjes tijdens het lezen en praat hierover. Daarna schrijven jullie samen zinnen met foutjes erin. Bij het verbeteren van de fouten oefent de OC-gebruiker zijn/haar schrijfvaardigheid.
  • Rijmwoorden vinden: zoek samen naar woorden die op elkaar rijmen. Verzin nog meer rijmwoorden. Laat schrijf de rijmende woordfamilies op die jullie in het boek vinden.
  • Beginklanken/-letters oefenen: zoek samen naar woorden in het boek die beginnen met een bepaalde klank of letter. Schrijf rijtjes met woorden die beginnen met een bepaalde klank.
  • Mening geven: bespreek samen wat jullie van het boek vonden. Schrijf een recensie van het boek en beoordeel het met sterren.
  • Favoriete bladzijde kiezen: laat de OC-gebruiker zijn/haar favoriete bladzijde in het boek kiezen. Waarom is deze favoriet? Schrijf de tekst van deze favoriete bladzijde samen over.
  • Lettergreepritme oefenen: zoek samen lange en korte woorden in het boek en klap al tellend mee op het ritme van hun lettergrepen. Probeer lange woorden lettergreep voor lettergreep te spellen.
  • Gevoelens van personages bespreken: bespreek samen hoe de personages zich voelen op verschillende momenten in het verhaal.
  • Personages omschrijven: laat de OC-gebruiker verschillende personages in het boek omschrijven terwijl jij meeschrijft. Daarna kan de OC-gebruiker de beschrijvingen opnieuw lezen en het juiste personage erbij kiezen.
  • Woordsoorten zoeken: zoek samen naar verschillende woordsoorten in het boek, zoals werkwoorden, zelfstandig naamwoorden en bijvoeglijk naamwoorden. Schrijf deze woorden op in rijtjes.
  • Synoniemen zoeken: bedenk samen synoniemen van woorden die jij hebt opgezocht in het boek. Hoeveel verschillende woorden met dezelfde betekenis kunnen jullie bedenken? Schrijf alle synoniemen op en herschrijf de zinnen met synoniemen.
  • Antoniemen zoeken: bedenk samen antoniemen van woorden in het boek. Hoeveel verschillende woorden met tegenovergestelde betekenis kunnen jullie bedenken? Schrijf antoniemparen (tegenstellingen) op en herschrijf de zinnen met antoniemen.
  • Zelf boeken maken: maak samen een boek met foto's en video's. Print de boeken uit en zet ze in de boekenkast zodat jullie ze geregeld kunnen lezen.

Je kunt allerlei soorten drukwerk voor dit soort activiteiten gebruiken:

  • Reclamefolders: lees samen reclamefolders en maak verlanglijstjes en/of boodschappenlijstjes.
  • Tijdschriften: lees samen verschillende tijdschriften en schrijf op welke plekken jullie willen bezoeken, welke personen jullie willen ontmoeten, welke dingen jullie willen zien/kopen.
  • Reisfolders: lees samen reisfolders en zoek mooie plekken en bezienswaardigheden die jullie willen bezoeken. Schrijf op waar jullie naartoe op reis willen en wat jullie daar willen doen.
  • Kookboeken: Lees verschillende kookboeken. Schrijf de ingrediënten en het stapsgewijze recept van een gerecht uit.
  • Non-fictieboeken: lees samen non-fictieboeken over verschillende onderwerpen. Zoek informatie over onderwerpen die de OC-gebruiker interessant vindt. Maak een woordenweb over de dingen die de gebruiker heeft geleerd over een onderwerp.
  • Gebruikshandleidingen: neem samen handleidingen door om te ontdekken hoe iets werkt. Schrijf vereenvoudigde instructies van het voorwerp. Neem foto's van de favoriete elektrische/mechanische apparaten van de OC-gebruiker en schrijf er samen een eigen handleiding over.
  • Kranten: lees samen het nieuws, het weerbericht en de sportberichten. Schrijf samen een dagelijks weerbericht, of schrijf op welke wedstrijden er zijn gespeeld en welke sportteams hebben gewonnen. Zoek en bespreek samen de positieve nieuwsberichten. Zoek naar een geschikte manier om negatief nieuws met elkaar te delen en te bespreken.
  • E-books: Maak gebruik van handige websites zoals Monarch reader voor meer boeken in een andere vorm. Met Monarch Reader to Pictello converter converteer de Monarch boeken naar Pictello, waarmee ze nog makkelijker kunnen worden uitgesproken, bewerkt en gedeeld.

Voor Core Word Planners over boeken ga je naar de Literacy and Language-pagina's van de AssistiveWare Core Word Classroom.

Taalgebruik uitbreiden met speelgoed/spelletjes

Hoe jong of oud je ook bent, iedereen houdt van spelen. We hebben allemaal ons favoriete speelgoed en onze lievelingsspellen. Ga op zoek naar speelgoed en spelletjes die de interesse van de OC-gebruiker wekken en die jou de kans bieden om taal te modelleren tijdens het spelen.

Hoe vaker je samen speelt, hoe meer mogelijkheden je krijgt om regelmatig en consistent te modelleren. Daarnaast is het belangrijk om telkens nieuwe dingen en ideeën uit te proberen wanneer je speelt met de OC-gebruiker. Stel, zijn/haar favoriete spel is 'bellen blazen'. Pak de activiteit eens anders aan door verschillende blaasstokjes te gebruiken, de bellen op allerlei plekken te blazen of de bellen te vangen met iets anders dan je hand (zoals een vliegenmepper, een handschoen, etc.). Laat je creativiteit de vrije loop zodat je nieuwe concepten kunt modelleren binnen dezelfde of een vergelijkbare activiteit. Dr. Caroline Musselwhite noemt dit 'gevarieerde herhaling'.

Respecteer daarbij de leeftijd van de OC-gebruiker. Kies speelgoed en spelletjes die andere kinderen van zijn/haar leeftijd ook leuk zouden vinden.

Kernwoorden integreren in spelletjes:

Wanneer jullie samen spelen, kun je veel kernwoorden modelleren, zoals: meer, klaar, wil, leuk, anders, spelen, doen, gaan, aan, uit, in, ik, jij, etc.

Of je bekijkt het speelgoed of spel nog eens goed en zoekt naar extra woorden die je kunt modelleren.

Als jullie bijvoorbeeld met de aankleedpop spelen, kun je allerlei woorden modelleren.

  • Kernwoorden: doen, aan, uit, meer, pakken, wat, wie, waar, mooi, lelijk, leuk, etc.
  • Daarna voeg je randwoorden toe over lichaamsdelen, kleding en kleuren.
  • Als jullie de pop verkleden als zeemeermin, staat dit woord misschien niet in het OC-systeem. Dit is een goed moment om de spelling van dit nieuwe woord te modelleren op het toetsenbord.

De lijst van speelgoed en spelletjes is eindeloos. Welk spel speel je graag met je OC-gebruiker? We hebben een handige lijst gemaakt van speelgoed en spelletjes die je kunt gebruiken om het taalgebruik van de OC-gebruiker uit te breiden.

  • Bouwspeelgoed: lego, duplo, houten blokken, hamertje tik
  • Ballen en balspellen: zachte bal, stuiterbal, ballon, basketballen, voetballen, tennissen
  • De huishoek: keukentje spelen, babypoppen, bedtijd, winkeltje spelen, samen theedrinken
  • Auto's en voertuigen: auto's, vrachtwagens, vliegtuigen, de hellingbaan, wegen, kartonnen kokers als tunnels
  • Buiten spelen: verstoppertje spelen, een hindernisbaan maken/lopen, touwtjespringen, hoelahoepen, schommelen, van de glijbaan gaan, hoverboarden
  • Gezelschapsspellen: puzzels, kleien, kinetisch zand, kralen rijgen
  • Bordspellen: Jenga, Twister, Wie ben ik, Slangen en ladders, Pie face, Bingo
  • Favorieten: bellen blazen
  • Zintuiglijk speelgoed: schommelen, in de hangmat, op de zitzak, een bodysock, friemelspeelgoed, stress- en knijpballetjes, lichtjes, lichtstaven, lavalamp

Er zijn veel spelletjes-apps die je op de iPad kunt spelen. Ze zijn leuk, interactief en een goede manier om de interesse van de OC-gebruiker te wekken en taal te modelleren. Voor de beste apps raden we deze ontwikkelaars aan:

  • Toca Boca
  • Tinybop
  • Lego Systems
  • Mini Sago
  • Dr Panda
  • Bamba
  • PlayHome software

Zo zijn er nog veel meer. Wat zijn jullie favoriete spelletjes-apps?

Met een beetje creativiteit kun je in elk spel lezen en schrijven toepassen. Probeer een van deze tips:

  • Zelf boeken maken: Maak foto's en video's terwijl jullie spelen waarmee jullie zelf een boek kunnen maken. Print de boeken uit en zet ze in de boekenkast zodat jullie ze geregeld kunnen lezen.
  • Lijstjes: schrijf samen het favoriete speelgoed en de lievelingsspellen van de OC-gebruiker op. Gebruik deze lijst om te stemmen over waarmee jullie gaan spelen. Zoek een winkelfolder uit en schrijf samen een verlanglijst van spellen of speelgoed. Schrijf samen op welke dingen jullie kunnen bouwen (zoals een toren, kasteel, hek, etc.).
  • Beginklanken/-letters oefenen: Zoek tijdens jullie spel samen naar woorden die beginnen met een bepaalde klank of letter. Schrijf rijtjes met woorden op die beginnen met een bepaalde klank.
  • Rijmwoorden vinden: zoek tijdens jullie spel naar woorden die op elkaar rijmen. Verzin samen nog meer rijmwoorden. Laat de OC-gebruiker rijmende woordfamilies opschrijven die jullie tijdens het spel tegenkomen.

Meer spelletjes en ideeën vind je op dit blog 'The games we play'.

Voor Core Word Planners over speelgoed en spellen ga je naar de Leisure Time-pagina's van de AssistiveWare Core Word Classroom (Engelstalig). In de Core Word 5 Minute Fillers staan snelle en leuke ideeën voor activiteiten. Bovendien bieden ze handige uitgangspunten om kernwoorden te modelleren.

Taalgebruik uitbreiden met muziek

Muziek is een krachtig middel om een OC-gebruiker bij de activiteit te betrekken. Muziek motiveert en de ritmes en herhalingen bieden meer dan genoeg mogelijkheden om het taalgebruik van de OC-gebruiker uit te breiden.

Kernwoorden integreren in muziek:

Tijdens muzikale activiteiten kun je veel kernwoorden modelleren, zoals: meer, klaar, willen, leuk, iets anders, spelen, aan, uit, goed, ook, etc.

Of je bekijkt de muzikale activiteit nog eens goed en zoekt naar extra woorden die je kunt modelleren.

Als jullie bijvoorbeeld een 'lied van de dag' uitzoeken, kun je allerlei woorden modelleren.

  • Kernwoorden: wat, leuk, denken, aan, uit, wie, klaar, andere, luisteren, zingen, etc.
  • Daar voeg je randwoorden aan toe uit de mappen over muziek en geluid, en uit de map Beschrijven.
  • Als jullie een nieuw lied hebben gekozen, staat de titel misschien nog niet in het OC-systeem. Dit is een goed moment om de spelling van deze nieuwe woorden te modelleren op het toetsenbord.

Hieronder vind je een paar tips om het taalgebruik uit te breiden met behulp van muziek.

  • Muziek kiezen: kies samen liedjes of artiesten waar jullie naar willen luisteren, of die jullie willen meezingen. Laat de OC-gebruiker er muziekinstrumenten bij kiezen.
  • Lied van de dag: elke dag is een van jullie aan de beurt om een lied te kiezen waar jullie die dag geregeld naar luisteren. Iedereen mag zijn/haar mening geven over het gekozen lied. Selecteer hiervoor liedjes uit verschillende muziekgenres, niet alleen uit moderne muziek: denk aan opera, country, etc. Zorg ook voor catchy of 'foute' nummers, zoals Macarena, Gangnam Style, Viva Hollandia, etc.
  • Liedjes aanpassen: laat de OC-gebruiker de woorden van bekende liedjes veranderen.'Schaapje, schaapje, heb je witte wol?' wordt bijvoorbeeld 'Schaapje, schaapje, heb je groene wol?' Online vind je allerlei leuke websites (Engelstalig) waarmee jullie de songtekst van populaire liedjes kunnen veranderen. Een geweldige activiteit om aan het vocabulaire en de taalvaardigheid van de OC-gebruiker te werken.
  • Songteksten schrijven: laat de OC-gebruiker zijn/haar eigen originele lied schrijven, gebaseerd op interesses, hobby's, etc. Je kunt bijvoorbeeld een lied maken van favoriete woorden, of van een gedicht. Daarna zetten jullie deze woorden op muziek met de iPhone-app Songify. Dit is een leuke manier om de stem van het OC-systeem, en dus van de gebruiker, te laten zingen.
  • Rappen: Laat de OC-gebruiker woorden, opsommingen of gedichten schrijven en maak er samen een rapnummer van. De app AutoRap zet alle woorden om in een rap (ook woorden die worden uitgesproken door een OC-systeem).
  • Poppenconcert opvoeren: laat de OC-gebruiker zijn/haar favoriete lied uitkiezen om dit ten gehore te brengen met zijn/haar poppen of knuffels. Digitale concerten kunnen jullie creëren met de app Puppet Pals.
  • Feestmuziek kiezen: laat de OC-gebruiker bedenken en opschrijven welke muziek er op zijn/haar feestje gedraaid moet worden. Maak er lijstjes van en stem op favorieten.
  • Artiest van de week: kies een artiest en luister de hele week naar verschillende liedjes van deze zanger(es). Bespreek wat jullie van de zanger(es), de liedjes en de muziekstijl vinden.
  • The Voice of Holland nadoen: organiseer audities voor The Voice of Holland, inclusief juryleden op een draaistoel. Becommentarieer samen het optreden en stem of iemand door is, of eruit ligt.
  • Zelf muziekinstrumenten maken: maak samen muziekinstrumenten van dozen, blikjes en drankkartons.

In de AssistiveWare Core Word Classroom (Engelstalig) vind je een algemene 'Music - Core Word Planner'.

Taalgebruik uitbreiden in gesprekken

Gesprekken vinden plaats tussen twee of meer mensen die nieuws, ideeën en/of gevoelens met elkaar delen. Ze komen elke dag voor, en in een gesprek schakelen de deelnemers vaak snel over van het ene op het andere onderwerp. Soms is dat de activiteit waaraan jullie deelnemen, maar in een gesprek gaat het eigenlijk veel vaker over het leven, interesses en plannen.

OC-gebruikers krijgen meestal niet de kans om deel te nemen aan een gesprek. Als de gebruiker een uitgebalanceerd OC-systeem heeft, met de woorden en taal om een gesprek te voeren, hoe kunnen we hem/haar dan alle mogelijkheden bieden om sociaal contact aan te gaan met de mensen in zijn/haar omgeving? Door te modelleren. Het is belangrijk dat OC-gebruikers zo veel mogelijk voorbeelden van gesprekken in de praktijk horen en zien. Zo leren ze namelijk hoe ze de juiste woorden moeten vinden om de gespreksbeurt over te nemen. Help de OC-gebruiker door te modelleren hoe je nieuwtjes vertelt, vragen stelt en het onderwerp verandert.

Tijdens een gesprek kan het lastig zijn om precies te voorspellen welke woorden we nodig zullen hebben. Je kunt immers over alles praten! Gelukkig zijn er kernwoorden: die kun je op allerlei manieren combineren om heel veel verschillende dingen te zeggen. Gesprekken zijn ook een goede manier om op het toetsenbord te modelleren hoe je nieuwe woorden typt die niet in het OC-systeem staan.

Zijn we bezig met een activiteit, dan komen er geregeld openingen voorbij om een gesprek te beginnen. Stel, je maakt een boerderijpuzzel met de OC-gebruiker en hij/zij herinnert zich die keer dat jullie naar een kinderboerderij gingen. Gebruik deze uitweiding om woorden te modelleren over dat bezoek (zoals: 'we gingen naar de kinderboerderij', 'de kinderboerderij was leuk', 'ik vond de kippen leuk', 'we hebben varkens gevoerd', etc.). Komt er een ander of gerelateerd onderwerp ter sprake, ga dan de interactie aan en kijk welke extra woorden je kunt modelleren.

Tot slot: een van de belangrijkste dingen die we kunnen doen voor een OC-gebruiker tijdens een gesprek is hem/haar de tijd geven. Pauzeer en wacht om hem/haar de kans te geven om het woord te nemen. Zonder pauzes en wachttijd gaan gesprekken te snel en krijgt de OC-gebruiker geen tijd om iets bij te dragen.

Hieronder hebben we een aantal gesprekstips voor je:

  • Nieuwtjes vertellen: modelleer hoe je nieuwtjes vertelt en ondersteun de OC-gebruiker bij het zoeken naar de woorden om een gebeurtenis te beschrijven. Gebruik eventueel foto's van deze gebeurtenissen als geheugensteuntje.
  • Vragen stellen: laat zien hoe je vragen kunt stellen tijdens een gesprek. Onthou dat je met open vragen de OC-gebruiker stimuleert om meer met taal te oefenen. Bovendien geef je zo de gebruiker meer controle over het gesprek.
  • Een gesprek beginnen: leer de OC-gebruiker hoe je een gesprek begint door een nieuwtje te vertellen of een vraag te stellen. Sla een paar handige gespreksstarters op in het OC-systeem zodat de gebruiker die snel en makkelijk kan inzetten.
  • Van onderwerp veranderen: het kan erg goed van pas komen als je in staat bent om het gespreksonderwerp te veranderen. Modelleer welke woorden je hiervoor gebruikt. Sla eventueel korte zinnen op in het systeem van de OC-gebruiker.
  • Een gesprek gaande houden: er zijn diverse sociale uitingen die we gebruiken om een gesprek gaande te houden. Denk bijvoorbeeld aan opmerkingen als: wauw! echt? wat? wat geweldig! Dat meen je niet! Het zal wel! etc. Modelleer hoe je deze woorden gebruikt terwijl je met iemand kletst. In Proloquo2Go vind je deze woorden in de map Kletsen > Uitdrukkingen.
  • Grapjes maken: grapjes zijn een leuke manier om het ijs breken en sociale interactie aan te gaan. Kun je kernwoorden en randwoorden combineren wanneer je een grapje maakt? Misschien kun je de favoriete grapjes van de gebruiker opslaan in het OC-systeem, zodat hij/zij die op elk gewenst moment kan gebruiken.
  • Complimenteren: je kunt een gesprek op een leuke manier beginnen met een complimentje aan de ander. Complimenteer de OC-gebruiker. Modelleer de woorden die je nodig hebt om iets aardigs te zeggen tegen de mensen in de omgeving.
  • Mening geven: zeg wat je denkt! Wanneer iemand nieuwtjes of ideeën deelt, reageren anderen meestal door hun mening te geven. Geef de OC-gebruiker de mogelijkheid om zijn/haar gedachten te uiten en positief of negatief commentaar te geven.

Taalgebruik uitbreiden in dagelijkse handelingen

Sommige handelingen komen dag in, dag uit voor. Hoe kunnen we OC hierin integreren? Hoe meer en vaker we modelleren op het OC-systeem, des te meer mogelijkheden de OC-gebruiker krijgt om zijn/haar taalgebruik uit te breiden.

Douchen of badderen gaan natuurlijk gepaard met veel nattigheid, dus gebruik hier light-tech of papieren versies van het OC-systeem.

Kernwoorden integreren in dagelijkse handelingen:

Tijdens dagelijkse handelingen kun je veel kernwoorden modelleren, zoals: meer, klaar, doen, leggen, nemen, geven, gaan, anders, aan, uit, hier, daar, goed, leuk, etc.

Of je bekijkt de activiteit nog eens goed en zoekt naar extra woorden die je kunt modelleren.

Als jullie bijvoorbeeld de schone was opvouwen en opbergen, kun je allerlei woorden modelleren.

  • Kernwoorden: helpen, doen, leggen, geven, nemen, gaan, hier, daar, in, uit, leuk, denken, waar, wie, nu, etc.
  • Daarna voeg je randwoorden toe over kleding, mensen en plaatsen.
  • Komen jullie bij het opvouwen van de was een T-shirt tegen met een tekst erop, en staan deze woorden niet in het OC-systeem? Dan is dit een goed moment om de spelling van nieuwe woorden te modelleren op het toetsenbord.

Neem de dagelijkse handelingen door en zoek naar mogelijkheden om meer te modelleren, zodat jullie het taalgebruik van de OC-gebruiker uitbreiden. Dit zijn een paar voorbeelden:

  • Koken: praat samen over wat jullie moeten doen, de ingrediënten, de smaak, wat jullie lekker of niet lekker vinden aan het gerecht, etc.
  • Tv en film kijken: praat over het verhaal, jullie favoriete personages en scènes, bespreek wat jullie spannend/grappig vonden, etc.
  • Foto's bekijken: praat over de foto's, de personen, de gebeurtenissen, de leuke momenten, de dingen die jullie op de foto zien, etc.
  • Opruimen: praat met elkaar over klusjes in huis, zoals schone was opvouwen en opbergen. Overleg waar sokken en andere kledingstukken horen. Of over boodschappen opruimen: wat hoort in de koelkast en wat hoort in het keukenkastje?
  • Masseren: modelleer taal tijdens een massagesessie. Benoem lichaamsdelen.
  • Dagelijkse handelingen: praat over de dingen die je elke dag doet, zoals haar borstelen, in bad gaan, aankleden, naar bed gaan, etc.
  • De deur uitgaan: Bespreek samen wat jullie moeten meenemen als jullie naar buiten gaan. Bespreek hoelaat jullie vertrekken, waar jullie naartoe gaan en wie jullie misschien gaan ontmoeten.

Blogartikel over 'Taal en OC thuis toepassen'.

Bezoek de AssistiveWare Core Word Classroom (Engelstalig) voor nog veel meer ideeën en planners over dagelijkse handelingen. Hiermee leer je kernwoorden aan en breid je het taalgebruik van de OC-gebruiker uit.

Taalgebruik uitbreiden met creativiteit en experimenten

Laat je creativiteit de vrije loop met OC-gebruikers van alle leeftijden. Knutselen en experimenteren werken motiverend om hun taalgebruik flink uit te breiden.

Ga je kliederen, gebruik dan light-tech of papieren versies van het OC-systeem.

Kernwoorden integreren in creatieve activiteiten:

Tijdens creatieve activiteiten kun je veel kernwoorden modelleren, zoals: meer, klaar, willen, maken, leggen, helpen, daar, hier, alle, iets anders, goed, leuk, etc.

Of je bekijkt de creatieve activiteit nog eens goed en zoekt naar extra woorden die je kunt modelleren.

Als jullie bijvoorbeeld een ansichtkaart knutselen, kun je allerlei woorden modelleren.

  • Kernwoorden: wie, geven, leggen, als, als deze, willen meer, anders, voor jou, etc.
  • Voeg randwoorden toe over kleuren, vormen en knutselmaterialen, en kletswoorden.
  • Knutselen jullie een ansichtkaart, maar staat de naam van de ontvanger niet in het OC-systeem? Dan is dit een goed moment om de spelling van namen te modelleren op het toetsenbord.

Hieronder vind je nog meer ideeën om met creatieve activiteiten het taalgebruik van de OC-gebruiker uit te breiden.

  • Ansichtkaarten maken: knutsel ansichtkaarten voor vrienden en familieleden. Bespreek hoe ze eruit moeten komen te zien, en welke kleur ze worden. Denk bijvoorbeeld aan verjaardags-, bedank-, beterschaps- en kerstkaarten. Maak een lijst van ontvangers en schrijf persoonlijke berichten op de ansichtkaarten.
  • Plakboek maken: maak plakboeken met foto's, papier en verf. Schrijf bij elke foto een verhaaltje. De OC-gebruiker mag zelf bepalen of hij/zij het boek uitgebreid versiert, of niet.
  • Schilderen: schilderen biedt talloze mogelijkheden om samen creatief aan de slag te gaan. Er is een grote keuze aan materialen en hulpmiddelen. Maak bijvoorbeeld een schilderij dat geïnspireerd is op bestaande kunstwerken. Laat de OC-gebruiker daarbij verschillende texturen ervaren, en gebruik verschillende dingen om mee te schilderen. Neem een foto wanneer het schilderij af is, zodat de OC-gebruiker er een eigen boek over kan maken. Print de boeken uit en zet ze in de boekenkast zodat jullie ze geregeld kunnen lezen.
  • Verkleedpartijen: plan verkleedpartijen en ontwerp speciale outfits. Knutsel samen creatieve hoofddeksels of versier kostuums op bijzondere manieren.
  • Kijkdoos maken: met een kijkdoos creëren jullie een miniwereld. Kijk maar eens op Pinterest, daar vind je talloze ideeën.
  • Voeldoos maken: vul een doos of bak met spulletjes die de zintuigen stimuleren en prikkelend werken. Eerst doe je er zand, grind, stenen, droge pasta of rijst in, en daarna verstop je er verschillende voorwerpen in, zoals plastic letters. Alles kan, zolang de OC-gebruiker maar op ontdekking uit kan. Kijk maar eens op Pinterest, daar vind je veel inspiratie.
  • Kleien: maak vrolijke sculpturen van klei en versier ze met stof, veren, schelpen, stenen of blaadjes. Neem een foto van de creatie zodat jullie er een verhaal over kunnen vertellen, of een eigen boek over kunnen maken. Print de boeken uit en zet ze in de boekenkast zodat jullie ze geregeld kunnen lezen.
  • Feestversiering maken: organiseer samen een feestje. Het is ontzettend leuk om een thema te kiezen en er speciale feestversiering bij te maken. Bespreek welke kleuren, hergebruikte materialen en plaatjes jullie nodig hebben voor het thema.
  • Tentoonstelling organiseren: stel een tentoonstelling samen van de kunstwerken die gemaakt zijn. Schrijf uitnodigingen voor vrienden en familieleden. Schrijf weetjes of een verhaal over de kunstwerken op en plaats deze naast het kunstwerk.

In de AssistiveWare Core Word Classroom (Engelstalig) vind je een algemene 'Art - Core Word Planner' en een over 'sensory play'.

Beginnen met taalgebruik uitbreiden

In het OC-traject is het belangrijk om meteen aan de slag te gaan, niet te stagneren en continu het taalgebruik en de communicatievaardigheden van de OC-gebruiker uit te breiden. Deze tips zijn pas het begin. Welke ideeën heb jij al opgedaan? Laat het ons weten!

Via onderstaande links vind je meer informatie over strategieën om taal en communicatie uit te breiden:

Bezoek de AssistiveWare Core Word Classroom (Engelstalig) voor nog veel meer ideeën en planners. Hiermee leer je kernwoorden aan en breid je het taalgebruik van de OC-gebruiker uit.

Bronvermelding en links