Thuis lezen en schrijven met je OC-gebruiker - Houd het realistisch! Maak het leuk!

Je kunt thuis allerlei kleine (en grote) dingen doen om lees- en schrijfmomenten te creëren. Momenten waarop je het alfabet ontdekt, samen leest en samen schrijft. We delen een paar suggesties om deze momenten in je drukke dagelijkse leven in te bouwen.

Tip: maak het leuk en houd het realistisch!

Het alfabet verkennen

De 26 letters van het alfabet zijn heel belangrijk. Je kunt ze op allerlei manieren combineren om alles te zeggen wat je wilt.

Het alfabet ontdekken, is iets wat je elke dag kunt doen! Je kunt over letters praten, naar letters kijken en er spelletjes mee spelen.

Lezen

Lezen is een geweldige manier om een band met je kind op te bouwen. Door lezen leer je letters, woorden en zinnen herkennen. Je kunt je kind ook leren hoe boeken werken.

Stimuleer je kind om zijn/haar eigen boeken te kiezen, zelfstandig te lezen en probeer hem/haar de liefde voor boeken en lezen bij te brengen. Maak je niet druk als je kind de boeken verscheurt, erop kauwt of ermee gooit. Dat hoort allemaal bij het leerproces.

Schrijven

Schrijven betekent je gedachten op papier zetten. Schrijven gaat niet om letters overtrekken of woorden overschrijven. We schrijven om verschillende redenen. We schrijven om te communiceren.

Je kind moet van mensen om hem/haar heen zien hoe schrijven in de praktijk werkt. Hij/zij moet ook zelf oefenen met schrijven. Ook al kan je kind misschien nog niet spellen, dan is het toch leuk om het schrijfproces te zien en mee te maken.

Stimuleer je kind om met van alles en nog wat te schrijven: potloden, pennen, whiteboards, magnetische letters, toetsenborden, met hun vinger in het zand, noem maar op! Je kunt ook het toetsenbord in zijn/haar OC-systeem gebruiken om mee te schrijven!

Integreer het alfabet, lezen en schrijven in het OC-gebruik

Als je kind OC gebruikt, dan weet je al dat het toegankelijk en klaar voor gebruik moet zijn. OC is ideaal voor die kleine (en grote) lees- en schrijfmomenten. Je kunt tijdens het lezen woorden modelleren op het OC-systeem. Je kunt woorden zoeken die met een bepaalde letter beginnen. Je kunt woorden bedenken om op een lijst te schrijven. OC-gebruik en leren lezen en schrijven zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Houd het OC-apparaat daarom altijd binnen handbereik!

Integreer het alfabet, lezen en schrijven in je dagelijkse routines

Hieronder geven we je een aantal suggesties voor het creëren van lees- en schrijfmomenten in je dagelijks leven. Kies momenten die jij en je kind leuk vinden. Doe realistische dingen die in je leven passen.

Als ochtendritueel

• Schrijf een ochtendbericht voor je kind. Praat daarna over de leuke dingen die voor die dag op de planning staan.
• Gebruik samen met je kind een agenda. Schrijf hierin de verschillende gebeurtenissen die op de planning staan. Stimuleer je kind om in de agenda te kijken en help hem/haar om de gebeurtenissen te lezen die belangrijk voor hem/haar zijn zoals zwemlessen, verjaardagen en vakanties.
• Schrijf je planning voor de dag uit.
• Noteer in jullie agenda iets wat jullie beiden moeten doen.

Tijdens het autorijden

• Speel 'Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet' en zoek iets wat met de gekozen letter begint.
• Luister naar alfabetliedjes op YouTube of Spotify.
• Luister samen met je kind naar luisterboeken.
• Leg een paar favoriete verhalenboeken op de achterbank die je kind tijdens het rijden kan bekijken.

Tijdens het boodschappen doen

• Maak een boodschappenlijstje van wat je allemaal nodig hebt. Stimuleer je kind om de lijst aan te vullen door er iets bij te typen of met pen bij te schrijven.
• Lees in de winkel het boodschappenlijstje voor.
• Wijs op belangrijke letters op voedseletiketten of reclameborden, bijvoorbeeld ‘Ik zie een grote “P” op die pot pindakaas. Er zit toch een “P” in jouw naam?

Tijdens het eten

• Lees samen het recept als je een maaltijd bereidt.
• Lees samen het afhaalmenu om te kiezen wat je wilt bestellen.
• Plan samen wat je deze week wilt eten.
• Maak een verhalenboek over de lunch. Lees 'Rupsje Nooitgenoeg' terwijl je aardbeien, sinaasappel en pruimen proeft.
• Schrijf een briefje voor in de lunchtrommel van je kind. Misschien kun je er een grapje of rijmpje in verwerken? Je kunt het leuk houden door op verschillende soorten papier of kaarten te schrijven, er plaatjes bij te doen of zelfs op hun lunch te schrijven.

Tijdens de dagelijkse verhaaltjestijd

• Ga elke dag op een vaste tijd samen lezen. Dat kan rond bedtijd zijn, maar elk ander moment is ook prima.
• Lees favoriete verhalenboeken - kies leuke en spannende boeken voor je kind.
• Gebruik verschillende stemmetjes voor de verschillende personages in het boek.
• Maak geluidseffecten.
• Zoek boeken op rijm en met herhaling (bijv. Maar waar is het groene schaap?)
• Lees alfabetboeken en boeken op rijm.
• Deel boeken die je zelf hebt gemaakt.
• Lees zowel fictie als non-fictie.
• Lees tijdschriften, kranten, catalogi, receptenboeken, stripboeken, graphic novels, enzovoort.
• Luister naar luisterboeken:
• Kijk naar verhalen die op YouTube worden voorgelezen

Tijdens uitstapjes

• Wijs letters in de omgeving aan. Of je nu in het winkelcentrum loopt of in de auto rijdt, kijk hoe vaak je verschillende letters kunt vinden op straatnaamborden, winkelnamen, reclameborden en nog veel meer.
• Bezoek de openbare bibliotheek. Stimuleer je kind om door boeken te bladeren en die boeken te kiezen die hij/zij interessant vindt.

Op vakantie

• Neem foto's van jullie avonturen zodat jullie er een eigen boek over kunnen maken in Pictello
• Schrijf een ansichtkaart om naar vrienden en familie te sturen.
• Houd een dagboek bij.
• Verzamel en lees lokale gidsen en brochures om te ontdekken wat jullie tijdens de vakantie allemaal kunnen doen.
• Verstuur berichten naar opa en oma over de leuke dingen die jullie doen.

Tijdens tv kijken

• Schakel de ondertiteling in als je naar films of YouTube kijkt.
• Schakel de ondertiteling in als je naar muziek op YouTube luistert zodat je de songtekst kunt meelezen.
• Bekijk samen met je kind gedeelde leessessies. Zet de opname stil om vragen te beantwoorden en commentaar te geven.
• Schrijf een beoordeling over je favoriete film of liedje. Welk gedeelte vind je het mooist/leukst?

Tijdens het spelen

• Speel je favoriete boek na. Pak verkleedkleren en wat knuffels en speel het verhaal na.
• Speel met alfabetpuzzels, -blokken of -magneten.
• Gebruik letterstempels van Play-Doh of uitsteekvormpjes van letters.
• Gebruik je vinger om letters te schrijven in substanties die tastprikkels geven zoals scheerschuim, gelei of gekleurde rijst.
• Maak letters van Play-Doh, klei, Wikki Stix (flexibele stokjes) of kinetisch zand.

Andere suggesties die je elk moment kunt doen!

• Voorzie foto's die je hebt gemaakt van een bijschrift.
• Maak kaarten om naar familie en vrienden te sturen. Verjaardagskaarten, kerstkaarten of zomaar een kaartje om de groeten te doen.
• Maak lijstjes. Er zijn allerlei redenen om een lijstje te maken. Een lijstje van mensen die je voor een verjaardag wilt uitnodigen, boodschappenlijstjes, kerstverlanglijstjes, lijstjes van favoriete dingen.
• Schrijf en verstuur een e-mail naar een vriend om een speelafspraak te maken.
• Schrijf papa een briefje waarin je hem eraan herinnert om je kapotte speelgoed te maken.
• Zoek via Google naar favoriete dingen en websites.

Je kunt een groot verschil maken door je kind te leren lezen en schrijven. Maak het leuk en realistisch. Doe het rustig aan, geef je kind alle tijd en herhaal veel. Zorg dat het OC-systeem altijd binnen handbereik en klaar voor gebruik is. Ook al ben je soms onzeker in wat je doet, probeer het gewoon en maak PLEZIER! Geniet van al die lees- en schrijfmomenten met je kind.

References:

• Project Core Professional Development Modules. [Website]
• Erickson, K. & Koppenhaver, D. (2020) Comprehensive Literacy for All: Teaching Children with Significant Disabilities to Read and Write. Baltimore, MD: Brookes
• Farrall, Jane. Comprehensive Literacy. [Website]
• Lauran Doak (2021) ‘To start talking phonics is crazy’: how parents understand ‘literacy’ in the lives of children with learning disabilities, Pedagogy, Culture & Society, DOI: 10.1080/14681366.2021.2010121